KÜTAHYA’NIN ATA KİTABESİ: TAŞ VAKFİYE-2

Ȃdem oldur bıraka cihâna şol bir eser

Esersiz göçenin yerinde yeller eser

Merhabalar sevgili okurlarım.

Sizleri lisan-ı aşk ile selamlıyor, ağzımızda olan değil gönlümüzde olan lisanımızı dinlemeye davet ediyorum. Eskiler demişler ki: “Min-el kalb-i ile-l kalb-i sebîlâ (Kalpten kalbe yol vardır.)” Neden sözlerime böyle başladım? Çünkü: Bir önceki yazımıza göstermiş olduğunuz yoğun ilgi; yolumuzun doğru olduğunu, kalbimizin bir ve merakımızın da diri olduğunu hepimize gösterdi. Bunun için hepinize teşekkür ederim. Kalpten kalbe giden bu yolda her zamanda dediğim gibi; daha anlatacak çok şeyimiz var. Yazımın başında vermiş olduğum beyti umut ediyorum ki hepiniz anladınız. Konumuzla alakası bakımında tam isabet olduğunu söyleyebilirim. Bildiğiniz üzere bir önceki yazımızda bir sonraki yazımızla alakalı sinyaller vermiştik. Aydınlatmaya çalıştığımız çok mühim bir mesele olan II. Yakup Bey’in Taş Vakfiyesi’nin bugün halen kaybolmamış olan ve okunulabilen ilk 30 satırını sizlerle paylaşacağız. 1411 senesinde II. Yakup Çelebi Han tarafından yazdırılan; uzunluğu 3,30 metre; genişliği 2,40 metre olan 34 satırlık kitabenin ilk 30 satırı şöyledir:

1- Elhamdullahi rabbi'l âlemin ..... Seyyidi Muhammedin ve âlihi ecmaiyn. Amma ba'di sebebi tahrir oldurkim emiri âzam ma'deni'l cûdı ve'l kerem azîm –

2- Ü'l kadri veşşan Yakub Bey bin Şah Süleyman Hullide mülkihu ilâ gayyetizzeman bina etti bu imareti ahireti içün. Peygamber hicretinin sekiz yüz on dördünde temam oldu .

3- Kapusu açıldı, işlendi biş ay işlendikten sonra Karaman oğlu sebebile iki buçuk yıl muattal kaldı. Andan sonra tağrı-

4- Hüdavendigârın devletin arttırsın geldi Karaman oğlunu sürdü bu yerleri hep giru aldı, bana verdi. Anın devletinde anın sadakasile-

5- Giru bu evin kapusu açıldı işlendi. İnşaallah anın devletinin de devri kıyametedek kapusu bayılmaya. Güldiyi babam atası Mehmed Bey Kâfirden aldı-

6- Ve Simav gölünü dahi babam atası Mehmed Bey kâfirden aldı giru kalan varislere helâl ettirüp bunları vakfettim hatlerile sınurları ve köylerile-

7- İçerden ve daşradan neki ana teallükü varsa ve Bayezid Han oğlu Sultan Mehmed Hüdavendigâr bunları kabul tutup nişan verdi ve Arslan Apayı satın-

8- Aldım Arslan Apa oğlanlarından. Kurt köyünü dahi satun aldım Kurt oğlanlarından ve Çepni ve Pınar başını satın aldım has danişmentten Gedizde-

9- Ilıca suyu satun aldım hatle çeltik arkiyle Hüseyin Bey oğlundan. Armut elini satın aldım Hızır Beyden ki Ömer Bey oğludur Ömer Bey İlyas Bey oğludur, vekâlet hökmile-

10- Avret tarafından ..... merhum İsmail Bey kızı ki, İsmail Bey İlyas Bey oğludur. Armutelinde Seydi köyünün giru Seydiye vakıf verdim. Armutelini ve bunlardan yukarıda-

11-Zikrolan köyleri hatlerı, sınırlarile vakfeyledim. Ayaz harimini dahi Ayas oğlundan satın aldım, vakfettim. Bunların dahi Sultan Mehmed kabul alıp nişan verdi ve Kütahyada şehir ile Völcek-

12- Köyü arasındaki çiftliği ve köşk bağçesini ve zünbüllü bağçeyi ve davut harimini ve meydan agzında yerkim bir yan yonca bağçesi ve bir yanı meydandır ve Sandıklı hamamı-

13- Ve Sandıklıdaki bağçeyi ve Çatta ki bağı ve Şeylüdeki canbaz bağını ve Kütahyadaki Karaca ağaç köyü bunlar dedem Umur Beyden mülktür, varislere helâl ettirüp ben bunlara vakfettim. Bunları-

14-Dahi Sultan Mehmed'i kabul tutup nişan verdi. Denizlideki Hoca Ömer hamamı ve dolaptaki yerler ve Denizlinin Hober kapısı iki bağçeyi Bayezid Hüdavendigâr İnanç oğlu İshak-

15- Beyden satun aldı, Sultan Mehmedi Hüdavendigâr bunları leklek ben kuluna verdi bundan sonra Hober kapısındaki iki bağçeyi Mevlânâ köse aldım .... ...... na verdim bakisini imarete-

16- Vakfettim ve Denizlideki Hoca Ömer hamamının ücretinden on beş akçe ...... M. kalan ne deni ..... zına vakfettim.

17- Bunların kamusını Sultan Mehmedi Hüdavendigâr kabul tutup nişan verdi ve Kütahyadaki yeni hamam merhum..... satın aldı, İlyas Bey oğlu Süleyman Şahtan. Ben anı hafızîne-

18- Vakfettimki. Yiyeler ve günde bir hatim edeler andan giru İshak Fakihi mütevelli kodum niçe yıla kendudır ola ve kendinden sonra sonra eğrYarar oğlu olursa ol dahi ola-

19- Ve giru oğlunun dahi yarar oğlu olursa ol dahi ola eğer layik olmayısı oursa padişahı vakit kimeki hökmedesi olursa ol ola ve mütevellilik hakkı günde beş akçe yiye-

20- Yılda altı mut buğday şehir mutile yiye ve su başı hamamını dahi yiye bunlar mütevellilik hakkı ola ve Seyyid Ca'feri şeyh kodum kendi şeyh ola mademki yattadır.

21- Ve şeyh sonra yarar oğlu olursa ol dahi şeyh ola oğlunun dahi yarar oğlu olursa ol ola ve eğer yarar olmayısı olursa padişahı vakit kimi layik-

22- Görürse ol ola ve şeyhlik hakkı imaretin gallesinden gündeon beş akçe yiye ve Armut elinde Sökmen köyünü yiye ve Kütahyada Yonca bağçesini yiye bunlardan-

23- Sonra kim şeyh olursa fünde on akçe yiye yılda altı mut buğday yiye andan geru imaret medresesinin müderrisine günde altı akçe ve yılda altı mut buğday şehir mutile ve üç-

24- Kanlı odun ve günde iki çanak ve dört ekmek ola ve dokuz höcreye günde birer akçe yılda birer şehir mutile buğday ve her höcreye ikişer kanlı

25- Odun vireler ve her höcreye ikişer çanak aş ve dört ekmek vireler ve imam günde üç akçe ile yılda altı mut buğday yiye ve müezzin günde iki-

26-Akçe ve yılda iki mut buğday yiye. Kayım günde iki akçe yılda iki mut buğday yiye ve nakip günde iki akçe ve yılda iki mut buğday yiye ve aşçı iki akçe ve yılda- andan eksik pişmeye aşı ve ekmegi arı ola ve eyi ola.

28- iki mut buğday yiye ve ekmekçi günde dört batman et pişe andan eksik pişmeye aşı ve ekmegi arı ola ve eyi ola. Gelen müsafirlerin atına yine üç günedek yem vireler, andan geru anda olan müsafirlere ve mücavirlere âdetince aşı ve ekmegi ilkin anlara bol vireler andan sonra-

29-Giru halka vireler ve dahi anda kimki hasta olası olursa ana hekim getireler ve ilaç ettireler ve hekim hakkını vireler ve edviye bahasını vireler-

30- Ve anda kim ölesi olursa kefene saralar hakka koyalar. Andan geru müsafir ..... durursa duralar gine git dimeyeler gelen nekadaradekse halk-

31- .........,, , ,,,

Günümüz Türkçesi ile:

Bismillahirrahmanirrahim. Elhamdüllahi rabbi'l âlemin. Seyyidi Muhammedin ve âlihi ecmaiyn. Amma bade sebebi tahrir oldur kim emir-ül âzam ma'deni'l cûdı ve'l kerem azîm.

El kadr veşşan Yakub Bey bin Şah Süleyman ebedi mülk sahibi ila gayyetüzzeman bina etti bu imareti ahireti için. Peygamber hicretinin sekizyüzondördüncü yılında tamamlandı.

Kapısı açıldı, işledi beş ay, işledikten sonra Karamanoğlu işgali sebebiyle iki buçuk yıl kapalı kaldı. Ondan sonra Tanrı,

Hüdavendigârın devletini artırsın, geldi ve Karamanoğlunu sürdü, bu yerleri hep geri aldı ve bana verdi. Onun devletinde onun sadakasıyla

Tekrar bu yapının kapısı açıldı ve işledi. İnşallah onun devletinin de devri kıyamete kadar kapısı kapanmasın. Kula'yı babam atası Mehmet Bey kafirden aldı.

Ve Simav gölünü dahi babam atası Mehmet Bey kâfirden aldı. Geri kalan varislere helâl ettirip bunları vakfettim. Sınır hudutlarıyla ve köyleriyle,

İçeriden ve dışarıdan neki ona teallükü varsa Bayezit Han oğlu Sultan Mehmed Hüdavendigâr bunları kabul edip nişan verdi ve Aslanapa'yı satın

Aldım. Aslanapa oğlanlarından Kurt köyünü dahi satın aldım. Kurt oğlanlarından ve Çetme ve Pınarbaşını satın aldım. Has Danişmentten Gedizde

Ilıca suyu satın aldım. Hatle çeltik arkıyla Hüseyin Bey oğlundan Armutelini satın aldım Hızır Beyden ki Ömer Bey oğludur. Ömer Bey İlyas Bey oğludur, vekâlet yoluyla

Avrat tarafından ..... merhum İsmail Bey kızı ki, İsmail Bey İlyas Bey oğludur. Armutelinde Seydi köyünün Geriseydiye vakıf verdim. Armutelini ve bunlardan yukarıda

Bahsolunan köyleri sınır hudutlarıyla vakfeyledim. Ayaz harimini dahi Ayas oğlundan satın aldım, vakfettim. Bunları dahi Sultan Mehmet kabul tutup nişan verdi ve Kütahya'da şehir ile Bölcek

Köyü arasındaki çiftliği ve köşk bahçesini ve Sümbüllü bahçeyi ve davut harimini ve meydan ağzında bir yer ki bir yanı yonca bahçesi ve bir yanı meydandır. Sandıklı'daki büyük hamamı

Ve Sandıklı'daki bahçeyi ve Çat'taki bağı ve Şeyhlü'deki canbaz bağını ve Kütahya'daki Karacaağaç köyünü, bunlar dedem Umur Bey'den mülktür, varislerine helâl ettirip, ben bunları vakfettim. Bunları

Dahi Sultan Mehmet kabul edip nişan verdi. Denizli'deki Hoca Ömer Hamamı ve dolaptaki yerler ve Denizlinin Hober kapısındaki iki bahçeyi Bayezit Hüdavendigâr İnanç oğlu İshak

Beyden satın aldı. Sultan Mehmet Hüdavendigâr bunları leklek ben kuluna verdi. Bundan sonra Hober kapısındaki iki bahçeyi Mevlânâ köseden aldım. ...... na verdim bakisini imarete

Vakfettim ve Denizli'deki Hoca Ömer hamamının ücretinden on beş akçe ..... M. kalan ne olursa deni ..... zına vakfettim.

Bunların hepsini Sultan Mehmet Hüdavendigâr kabul edip nişan verdi ve Kütahya'daki yeni hamam merhum ..... satın aldı, İlyas Bey oğlu Süleyman Şahtan. Ben onu hafızına

Vakfettim ki; yesinler ve günde bir hatim etsinler. Ondan geri İshak Fakihi mütevelli bıraktım. Nice yıllar kendidir, kendi ola ve kendinden sonra eğer yararlı oğlu olursa o dahi ola-

Ve ondan sonra oğlunun dahi yarar oğlu olursa o dahi ola. Eğer layık biri olmazsa vaktin padişahı kime hükmederse o ola ve mütevellilik hakkı olarak günde beş akçe yesin.

Yılda altı mut buğday şehir mutu ile yesin ve subaşı hamamını dahi yesin. Bunlar mütevellilik hakkı olsun ve Seyyid Cafer'i şeyh bıraktım kendi şeyh olsun mademki hayattadır.

Ve kendinden sonra yararlı oğlu olursa o dahi şeyh ola, oğlunun dahi yarar oğlu olursa o da şeyh ola ve eğer layık olmazsa vaktin padişahı kimi layık-

Görürse o ola ve şeyhlik hakkı imaretin gallesinden günde on beş akçe yesin ve Armuteli'nde Sökmen köyünü yesin ve Kütahya'da Yonca bahçesini yesin. Bunlardan-

Sonra kim şeyh olursa günde on akçe yesin, yılda altı mut buğday yesin, ondan geri imaret medresesinin müderrisine günde altı akçe ve yılda altı mut buğday şehir mutu ile ve üç-

Kağnı odun ve günde iki çanak yemek ve dört ekmek ola ve dokuz hücreye günde birer akçe yılda birer şehir mutu ile buğday ve her hücreye ikişer kağnı-

Odun versinler ve her hücreye ikişer çanak yemek ve dört ekmek versinler ve imam günde üç akçe ile yılda altı mut buğday yesin ve müezzin günde iki-

Akçe ve yılda iki mut buğday yesin. Kayyum günde iki akçe yılda iki mut buğday yesin ve nakip günde iki akçe ve yılda iki mut buğday yesin ve aşçı günde iki akçe ve yılda-

İki mut buğday yesin ve ekmekçi günde iki akçe yılda iki mut buğday yesin ve günde dört batman et pişsin, ondan eksik pişmesin. Yemeği ve ekmeği temiz olsun ve iyi olsun.

Gelen misafirlerin atlarına yine üç güne kadar yem versinler, ondan sonra orada olan misafirlere ve mücavirlere adetince yemeği ve ekmeği ilkin onlara bol versinler, ondan sonra-

Geri kalan halka versinler ve dahi orada kim ki hasta olursa ona hekim getirsinler ve ilaç yaptırsınlar ve hekim hakkını versinler ve ilaç ücretini dahi versinler.

Ve orada kim ölürse onu kefene saralar, Hakka koyalar. Ondan sonra misafir ..... durursa dursun. Yine de git denmesin. Gelen ne kadar kalmak isterse kalsın.

Okunamıyor.

“Ȃsâr-ı müfide” yani faydalı eserler, mensup oldukları milletin irfan hazinesidir. Bu irfan dolu hazineyi bu satırlara dökmüş ve sizlere sunmuş olmaktan dolayı çok mutluyum. Bu adeta eski bir Kütahya tasavvuru olan ve bir kayıt niteliğinde bizlere sunulan kıymetli eseri unutmamak ve unutturmamak için bakın şair Muhibbi nam-ı değer Kanuni Sultan Süleyman’ın deyişiyle:

Bize farz olmış iken olmamuz İslâm’a zahîr Niçe oturalum bunca günâhı çekelüm

Yani İslam’a yardım etmek bize farz olmuşken daha ne kadar oturup bunca günahı çekelim? Müthiş bir maziye, köklü bir tarihe ve özenle şekillenmiş bir medeniyet algısına sahipken o lale bahçesini susuz bırakmayalım. O zaman haydi! Açın defterlerinizi ve yazın ki:

Benim mazim atiye saklanamaz!

Ayşe BAHADIR

# YAZARIN DİĞER YAZILARI

Yazar Ayşe Bahadır - Mesaj Gönder


göndermek için kutuyu işaretleyin

Yorum yazarak Kütahya'nın Sesi Gazetesi Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Kütahya'nın Sesi Gazetesi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Kütahya'nın Sesi Gazetesi editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Kütahya'nın Sesi Gazetesi değil haberi geçen ajanstır.



Anket Simav Naşa Beldesinde AK Parti Belediye Başkan adayı kim olmalı?
Tüm anketler